Memperingati Prof Emeritus Dr Howard P McKaughan (5Julai 1922-28 November 2013)
Saya ingat beliau seorang tua yang suka berjenaka. Pintar membuat orang tertawa. Beliau seorang linguist yang sanggup terbang beribu batu dari Amerika Syarikat untuk memberitahu mengenai betapa pentingnya memelihara dan memulihara bahasa ibunda.
Pertemuan kami yang pertama ialah tahun 1996, pada satu petang di Farida' Bed & Breakfast di Likas. Saya tidak ingat bulan berapa. Ketika itu beliau berusia 74 tahun. Saya diajak oleh Allahyarham Dr Datu Bandira Datu Alang untuk menemui seorang penyelidik dan seorang pakar bahasa.
Saya memanggilnya `Lukus A Mama' dalam bahasa Iranun yang bermakna Orang Tua kerana keahliannya dan minatnya yang mendalam dalam penyelidikan bahasa Iranun di Sabah dan bahasa Maranao di Mindanao.Seorang Professor Emeritus Dalam Linguistik dan mantan Dekan Bahagian Siswazah dan Pengarah Pacific and Asian Linguistics Institute, University of Hawaii.
Howard P.McKaughan lahir pada 5 Julai 1922 di Owensmouth (sekarang Canoga Park) di California. Pada 1943, beliau berkahwin dengan rakan sekolahnya, Barbara Jean Budroe dan berkekalan sehinggalah isterinya meninggal dunia pada tahun 2005. Beliau pernah berkhidmat di University of Hawai'i dari tahun 1963-1988 sehingga mendapat gelar Professor Emiritus.
Sebelum itu beliau pernah bertugas sebagai Profesor Madya dalam bidang Anthropologi di University Washington.Beliau menetap di McMinnville dan Dayton di Oregon lebih 25 tahun lepas. McKaughan memperolehi Ijazah BA dari UCLA, M.A dan PhD dari Cornell University.
Selain menulis buku dan artikel berkaitan bahasa-bahasa di Mexico, Filipina, Papua New Guinea, Vietnam beliau banyak menumpukan perhatian dalam usaha penyelidikan mengenai bahasa Iranun di Sabah.
Ketika memberikan ceramah di Kota Kinabalu, beliau mengatakan betapa bahasa Iranun adalah bahasa yang kompleks, lebih kompleks daripada bahasa sepanyol.Katanya, satu kata dalam bahasa Iranun mempunyai lebih 100 padanan kata. Beliau juga menyusun Daftar Kata Iranun dari Cerita Rakyat (Iranun Word List from Traditional Narratives.
Summer Institute of Linguistic (SIL) pernah menerbitkan sebanyak 42 artikel beliau mengenai bahasa-bahasa etnik di PNG, Mexico, Vietnam, Filipina dan Sabah dalam buku yang diberi judul Piakandatu ami Dr.Howard Mckaughan.
Dari tahun 1952 hingga 1961, beliau membuat kajian lapangan mengenai bahasa Maranao di Mindanao dengan bantuan Dr Batua Al Macaraya, mantan Dekan Kolej Pendidikan, Mindanao State University. Dr Batua telah membuat kajian menyeluruh dan merupakan penyusun (bersama isterinya) sebuah buku bertajuk A Lexicon of Classical Literary Maranao Words and Phrases, diterbitkan di Filipina.
Selepas pertemuan pada tahun 1996, saya telah beberapa kali bertemu dengan Lukus A Mama ini. Kami pernah bertemu beberapa kali di pejabat arwah Dr Datu Bandira, kemudian saya sempat juga mewawancara beliau ketika menghadiri MIPCE (Malaysian Indigenous Peoples's Conference on Educatian )yang diadakan di Kota Belud pada tahun 2007.
Beliaulah antara orang yang mendorong kajian dan penyelidikan mengenai bahasa Iranun, membantu mempersiapkan sistem orthography bahasa Iranun yang kemudian menarik minat Dr Karla Smith dan Jim Smith.
Ketika berkunjung ke Sabah, kira-kira tiga tahun lalu, saya sempat menghadiri majlis jamuan yang dihoskan oleh Tan Sri Pandikar Amin Haji Mulia, Speaker Dewan Rakyat di salah sebuah hotel terkemuka di ibu negeri.
Apapun matlamat kajian mereka tetapi bagi kita yang penting ialah mendapatkan ilmu mengenai perancangan bahasa, pemuliharaan bahasa ibunda, menguasai sistem ejaan dan sebagainya.
Pada 26 November 2013, ketika berkunjung ke kediaman Pa' Min di Bukit Tunku, beliau memberitahu bahawa Lukus A Mama sedang sakit tenat di Oregon.
Kami berharap beliau diberikan kesembuhan, tetapi dua hari kemudian,iaitu pada 28 November 2013, beliau meninggal dunia dalam usia 91 tahun meninggalkan empat anak, 10 cucu dan 13 cicit.
Selamat jalan, Lukus A Mama
