HAJI
KHAIRAN, BERANI NYATAKAN YANG BENAR
NAMA
Haji Khairan Untoh bukan saja dikenali sebagai Pengarah SIRIM Sabah &
Wilayah Persekutuan Labuan tetapi juga sebagai Pengerusi Yayasan Amal Malaysia
(AMAL Malaysia) Negeri Sabah. Amal Malaysia adalah sebuah organisasi bantuan
dan khidmat sukarela yang terkenal bukan saja di negara ini bahkan ke peringkat
antarabangsa. Beliau adalah seorang tokoh yang banyak terlibat dalam gerakan
dakwah dan pernah menghadiri pelbagai konvensyen antarabangsa di Istanbul
Turki, Dubai dan Manila.
Haji
Khairan Untoh lahir di Kampung Payas-Payas Kota Belud pada 24 Februari 1958. Anak
ketiga daripada tujuh adik beradik ini mendapat pendidikan rendah di SRK
Timbang Dayang 1969-1971 sebelum meneruskan pendidikan menengahnya di SMK
Arshad Kota Belud hingga Tingkatan Tiga (1972-1975)
“Saya
tidak masuk tingkatan empat.Ngam-ngam ayah meninggal.Kita bukan orang kaya.Tiada
yang menanggung belanja persekolahan,” katanya.
Berbekal
keputusan Sijil Rendah Pelajaran Gred C, Haji Khairan mengikuti latihan di
Hospital Tawau. Pada tahun 1981, beliau mengambil peperiksaan Sijil Pelajaran
Malaysia (SPM) sebagai calon persendirian.Sambil bekerja di Hospital,beliau
mengikuti kuliah secara separuh masa di Institut Teknologi Mara (ITM) kini UiTM
dalam jurusan Pentadbiran Awam.
Selepas
itu, beliau bertugas pula di SIRIM sebagai pegawai kerani. Tidak lama kemudian,
beliau bertukar ke Kuala Lumpur dan kesempatan itu digunakannya untuk
melanjutkan pelajaran dalam Pengajian Perniagaan di UiTM, dan merupakan salah
seorang dari kumpulan pertama yang mengikuti pengajian itu ketika diperkenalkan
di universiti itu.
Kemudian
Haji Khairan dilantik sebagai Pegawai Tadbir di Sirim pada tahun 1986. Apabila
Sirim dikorporatkan pada 1996, beliau dilantik sebagai Pengurus Perancangan dan
Pembangunan Sumber Manusia. Beliau berpindah ke Sabah pada tahun 2000. Beliau
kemudian dilantik sebagai Pengurus Kanan selama tiga tahun sebelum dinaikkan
sebagai Pengurus Besar Sirim dan kini beliau dilantik sebagai Pengarah Sirim
Sabah sejak April 2011.
Dalam
kegiatan kemasyarakatan, beliau adalah Pengerusi Yayasan Amal Malaysia Cawangan
Sabah. Beliau juga adalah ahli IFRAD (International Federation for Relief and Development).
Di peringkat kepimpinan Yayasan Amal Malaysia, beliau adalah Ahli Jawatankuasa, Pusat Dakwah
Serantau selain menjadi Pengerusi
Penyelidikan dan Pembangunan
Selain
itu, beliau adalah Ahli Jawatankuasa Masjid Negeri, Pengerusi Lembaga Madrasah
Islamiah Sabah. Selain menguasai bahasa
Melayu, Haji Khairan juga boleh bertutur dalam bahasa Inggeris, Cina dan Arab.
Wartawan
UTUSAN BORNEO, ABD.NADDIN HJ.SHAIDDIN sempat bersembang-sembang dengan Haji
Khairan Untoh di salah sebuah restoran di Jalan Gaya, baru-baru ini bagi
mengetahui serba sedikit mengenai beliau, pengalamannya di SIRIM,penglibatannya
dalam Yayasan Amal Malaysia dan pandangannya mengenai pelbagai isu membabitkan
masyarakat kini.
UTUSAN
BORNEO: Boleh ceritakan sedikit
mengenai latar belakang tuan haji?
HAJI
KHAIRAN: Saya lahir di Kampung
Payas-Payas pada tahun 1958. 24 Februari. Kampung Payas-Payas adalah sebuah
perkampungan masyarakat Iranun. Kebanyakan penduduknya hidup dengan hasil-hasil
pertanian. Saya mendapat pendidikan rendah di SK Timbang Dayang sebelum
meneruskan pelajaran menengah di SMK Arshad Kota Belud hingga Tingkatan 3.
Bagaimanapun saya tidak masuk tingkatan empat. Ngam-ngam ayah meninggal.
Kita bukan orang kaya.Tiada yang
menanggung belanja persekolahan.
UB: Selepas itu, tuan haji ke mana?
HK: Dengan berbekalkan keputusan Sijil Rendah
Pelajaran (SRP) Gred C, saya mengikuti latihan di Hospital Tawau selama dua
tahun. Ketika latihan itu saya bertemu jodoh orang Lahad Datu. Umur saya ketika
itu 21 tahun. Kemudian saya bertugas di Hospital Tawau.
UB: Kemudian, apa yang berlaku selepas itu?
HK: Saya fikir tidak boleh jadi. Dengan
kelulusan hanya SRP (sekarang PMR). Saya berusaha untuk memperbaiki diri. Pada
tahun 1981, saya mengambil peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM), satu
kali, terus lulus. Saya mendapat empat kepujian termasuk Bahasa Melayu lulus
cemerlang. Kemudian saya berpindah ke Kota Kinabalu. Ambil diploma Pentadbiran
Awam di ITM Sabah (Kini UiTM Kampus Sabah) pada tahun 1982. Pada tahun itu
juga, lahir anak saya yang pertama.
UB: Ketika itu dimana tuan haji mengikuti
kuliah?
HK: Saya mengikuti kuliah di kampus ITM di
Sembulan secara separuh masa. Kadang-kadang kuliahnya di kampus Menggatal.
Selepas mendapat diploma dalam Pentadbiran Awam, isteri saya melanjutkan
pelajaran di Melaka di peringkat diploma kejururawatan. Ketika itu, saya
bertugas di SIRIM sebagai pegawai kerani. Saya ikut bertukar ke KL dan kemudian
mengambil peluang untuk mengikuti pengajian dalam bidang perniagaan di ITM Shah
Alam. Selepas mendapat ijazah dalam bidang perniagaan, saya diberi pilihan sama
ada mahu dilantik sebagai pegawai tadbir atau penyelidik. Saya memilih menjadi
pegawai tadbir.Lagi pula latar belakang saya bukan dalam bidang teknikal. Saya
bertugas di Kuala Lumpur dari tahun 1986 hingga tahun 2000.
HK: SIRIM atau Institut Penyelidikan Piawaian dan Perindustrian Malaysia adalah syarikat milik kerajaan di bawah Kementerian Kewangan. Sirim Berhad bertindak sebagai organisasi standarisasi dan kualiti negara. SIRIM juga merupakan pelopor dalam menjalankan penyelidikan dan pembangunan industri serta mempromosikan kedinamikan negara melalui kecemerlangan penggunaan teknologi dan penerimaan produk dan perkhidmatan Malaysia di peringkat antarabangsa.
Apabila Sirim dikorporatkan pada tahun 1996, saya dilantik sebagai Pengurus Perancangan dan Pembangunan Sumber Manusia. Saya juga melalui pelbagai pengalaman dalam berbagai bidang seperti standardisasi, akreditasi dan sebagainya.
UB: Selepas itu, bila tuan haji pindah ke Sabah?
HK: Pada tahun 2000, saya minta tukar ke Sabah.Mula-mula pihak pengurusan tidak beri kelulusan. Tapi saya bagi alasan, saya perlu bertukar ke Sabah kerana orang tua saya, tiada orang yang dapat menjaganya. Akhirnya saya dapat bertukar ke Sabah. Ketika itu, pejabat Sirim belum siap lagi. Pejabat itu siap pada tahun 2002. Saya dilantik sebagai Pengurus kanan selama tiga tahun sebelum dilantik sebagai Pengurus Besar Sirim Sabah dan Wilayah Persekutuan Labuan.Selepas tiga tahun kemudian, saya dilantik sebagai Pengarah Sirim Sabah & Wilayah Persekutuan Labuan pada April 2011.
UB: Tentu banyak pengalaman di Sirim. Selain Sirim, khabarnya tuan haji aktif dalam Yayasan Amal Malaysia. Boleh cerita?
HK:
Yayasan Amal Malaysia (Amal Malaysia) merupakan sebuah Badan Bukan kerajaan
(NGO) Islam yang berdaftar secara sah dan ditubuhkan pada 30 Mei 2001. Ia
merupakan sebuah Ngo yang berkhidmat untuk kemanusiaan dan beramal kerana Allah
dan bergerak ke seluruh pelusuk negara dan dunia bagi menabur bakti kepada umat
manusia yang ditimpa musibah.
UB: Boleh tuan haji beritahu, apa antara
program yang dilaksanakan oleh Amal Malaysia di Sabah?
HK: Kita banyak mengadakan program di seluruh
negeri. Antara aktiviti yang dijalankan oleh Amal Malaysia antaranya ialah membaiki
masjid di Kampung Luanti Ranau. Malah
sebelum kampung itu terkenal sebagai sebuah destinasi pelancongan. Program
membaiki Masjid Al-Amal itu dilaksanakan
dengan kerjasama Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM). Saya masih ingat bersama
mantan Pengarah Jakim Sabah, Haji Paimuzi Yahya, kami tidur tidur di Luanti.
UB: Ada program lain?
HK: Selain itu, kita menjalankan projek di
Pitas. Projek kemasyarakatan. Kita masuk kampung bawa doktor perubatan, buat
rawatan percuma, di Kudat, Banggi, Keningau, Sandakan.Kita buat program di Kota
Belud dan sebagainya. Selain itu kita juga adakan program berkhatan.Tiap-tiap
hari raya Qurban, kita adakan majlis qurban. Pada hari raya, baru-baru ini,
kita agih-agihkan kira-kira 20 ekor sapi, 20 kambing untuk diqurbankan dan
diagih-agihkan hampir ke seluruh Sabah.
Kita
juga membuat program untuk menyalurkan air gravity di Sook.Penduduk kampung di
sana merasa amat gembira kerana tempat itu sendiri belum dikunjungi wakil
rakyat.
UB: Apakah Amal Malaysia ini mempunyai ahli
atau cawangan di setiap daerah?
HK: Di setiap daerah, kita lantik kordinator
kordinator yang akan menyelenggara program-program yang kita adakan.
UB: Bagaimana sambutan orang ramai terhadap
program Amal Malaysia?
HK: Masyarakat memberikan sambutan yang amat
menggalakkan. Tujuan kita semata-mata beramal kerana Allah dan berkhidmat untuk
kemanusiaaan. Walaupun ada juga orang yang salah tafsir dan menganggap kita
berpolitik tapi sebenarnya tidak. Saya sendiri bukan orang politik dan tidak
minat politik. Kita bergerak semata-mata untuk kebajikan dan kesejahteraan
masyarakat yang memerlukan perhatian. Di setiap kampung yang kita kunjungi,
kita juga anjurkan program-program berbentuk riadah, sukan dan sebagainya.
Kalau tiba waktu sembahyang, kita berhenti dahulu untuk solat. Masa sembahyang
kita sembahyang.Kita lebih kepada dakwah bil hal.
UB: Sebagai seorang yang banyak terlibat
dalam kegiatan-kegiatan kemasyarakatan, bagaimana tuan haji melihat masyarakat
kita hari ini?
HK: Saya bukan orang politik.Saya juga tidak
minat politik.Tapi ini tidak bermakna kita tidak peduli bangsa atau masyarakat
kita. Kita lihat generasi muda kita, generasi Iranun contohnya.Adakah
begini-begini saja.Kita tengok kampung kita, kemudian kita lihat kampung orang
lain, banyak bezanya. Saya melihat dari aspek pendidikan masyarakat kita juga
perlu ditingkatkan.
Saya fikir kita perlu mengadakan wacana pelan
strategik bagaimana memajukan masyarakat kita. Kita bandingkan dengan bangsa
lain atau masyarakat lain.Penyertaan masyarakat kita dalam pelbagai bidang
perlu ditingkatkan.Selain itu, saya juga melihat betapa pendidikan agama perlu
diutamakan di kalangan masyarakat. Ini perlu supaya masyarakat kita terkeluar
dari amalan syirik dan khurafat. Saya melihat sekolah-sekolah agama juga perlu
diperbanyakkan.
UB:
Apa lagi yang tuan haji rasakan
perlu?
HK: Kita perlu mengadakan pelan strategik
untuk meningkatkan ekonomi, misalnya apa industri yang sesuai untuk masyarakat
kita. Melalui SIRIM umpamanya, kita berusaha memartabatkan produk belacan di
Pintasan, gula tebu di kampung Tamau, dan sebagainya. Banyak lagi yang kita
boleh buat.Misalnya industri inap desa dan sebagainya. Ini sekadar contoh.
UB: Bagaimana kita tahu kehendak dan
keperluan masyarakat kita?
HK: Saya fikir kita perlu juga membuat satu
database atau pangkalan data, mengenai masyarakat kita dari segala aspek. Kita
mesti ada data berapa dari masyarakat kita yang memiliki pelajaran tinggi, PhD,
peguam,arkitek, jurutera, berapa orang yang jadi pendidik, tahap pendidikan,
berapa yang bergantung kepada pertanian, berapa nelayan, berapa kakitangan
kerajaan, swasta dan sebagainya.Saya melihat usaha pengumpulan data ini perlu
dilaksanakan.
UB: Mungkin ada lagi yang salah tafsir nanti
HK: Banyak lagi yang perlu kita lakukan. Kita
bukan ada kepentingan.Yang penting apa yang kita nyatakan itu perkara yang
benar.Kita mahu menaikkan masyarakat kita standing dengan masyarakat lain.
Katakan yang benar walaupun pahit. Jangan ada kebencian kepada pihak tertentu
atau individu tertentu. Masyarakat kita kena matang.Kita jangan kutuk mengutuk
antara satu sama lain hanya kerana berbeza pandangan dalam sesuatu.
UB: Oh ya, ketika menyertai konvensyen
antarabangsa beberapa tempat seperti Istanbul, Dubai, Manila yang pernah tuan
haji hadiri itu, apa antara perkara yang ditimbulkan?
HK: Antaranya mengenai isu kanak-kanak
jalanan dan pelbagai topik lagi yang berkaitan.
UB: Terima kasih tuan haji kerana dalam sudi
memberi masa untuk bersembang-sembang secara santai.Kebetulan konsep ruangan
Sembang Sabtu Utusan Borneo adalah agak santai.Mungkin lain kali, jika ada masa
kita boleh bersembang lagi.
HK: Terima kasih.
