DATUK
HAJI UTOH SAID, ANAK SABAH PERTAMA BELAJAR DI AL AZHAR MESIR
KEPESATAN
ilmu pengetahuan dan bidang pendidikan menggamit ratusan pelajar dari negeri
ini untuk melanjutkan pelajaran di universiti-universiti terkemuka di dunia
termasuk di Universiti Al-Azhar Mesir, salah sebuah universiti terkenal dan
tertua bukan saja dalam dunia Islam malah dunia antarabangsa.
Kini
ratusan pelajar Sabah telah menamatkan pengajian di Mesir dan ratusan lagi
sedang melanjutkan pelajaran di universiti berprestij itu. Meskipun demikian,
tidak ramai yang tahu bahawa, anak Sabah pertama yang berjaya menjejakkan kaki
ke Universiti Al-Azhar Mesir ialah seorang anak dari sebuah pulau yang cantik
di daerah Semporna, iaitu Datuk Haji Utoh Said Haji Usbah.
Datuk
Haji Utoh Said Haji Usbah dilahirkan di Pulau Bohey Dulang pada 10 September
1953. Anak pertama dari enam adik beradik ini mendapat pendidikan awal di
Sekolah Ugama Islam (SUI) Semporna sebelum melanjutkan pelajaran di Khairiyah
Islamiah, Pokok Sena Kepala Batas Seberang Perai. Selepas itu, beliau
melanjutkan pelajaran dalam pengajian syariah dan undang-undang di Universiti Al-Azhar, Kaherah Mesir pada tahun
1978. Kemudian beliau menjalani kursus
Kemuftian dan Kehakiman di kementerian Hal Ehwal Dalam Negeri di Pejabat Mufti
Mesir. Sekembalinya ke tanahair, beliau dilantik sebagai Pegawai Perhubungan
Awam di Majlis Ugama Islam Sabah (MUIS) pada 4 April 1983 sebelum bertukar ke Jabatan Kemajuan Islam
(JAKIM) Sabah pada 16 Oktober 1993. Selepas itu, beliau berpindah ke Jabatan
Hal Ehwal Khas (JASA) pada 16 November 2000 hingga sekarang. Datuk Haji
Utoh Said juga adalah Yang Di Pertua
Mimbar Permuafakatan Ibubapa Malaysia
(MAPIM) Negeri Sabah selain menjadi Ahli Jawatankuasa UMNO Bahagian
Semporna.Atas sumbangan dan jasanya kepada negeri ini, beliau telah
dianugerahkan Bintang Kebesaran Panglima Gemilang Darjah Kinabalu (PGDK) yang
membawa gelaran Datuk pada tahun 2002.
Beliau
mendirikan rumah tangga dengan Datin Hajah Dewi Fikri Haji Sirat dan
dikurniakan lapan orang anak, tiga lelaki lima perempuan.
Ikuti
petikan temubual wartawan UTUSAN BORNEO,ABD.NADDIN HJ.SHAIDDIN dengan Datuk
Haji Utoh Said Haji Usbah mengenai pengalaman beliau ketika menuntut di Mesir
dan beberapa kenangan manis yang tidak dapat dilupakan.
UTUSAN
BORNEO: Apa khabar Datuk? Terima kasih kerana memberi ruang untuk sesi temubual
ini. Sebagai anak Sabah yang pertama belajar di Mesir, boleh ceritakan
pengalaman Datuk ketika berada di sana?
DATUK
HAJI UTOH SAID: Alhamdulillah baik.
Saya mula menjejakkan kaki di bumi Mesir pada 25 November 1978. Saya bertolak
dari Kuala Lumpur pada 24 November 1978 menggunakan pesawat Japan Airlines.
Saya tiba disana jam 6.00 pagi pada 25 November. Seingat saya, saya disambut
oleh Atase Pendidikan di Kedutaan Malaysia di Mesir. Namanya Haji Abdul Manaf
Ahmad. Beliaulah yang membantu saya. Ketika itu, Duta Malaysia ke Mesir ialah
Datuk Haji Hassan Adli.
Situasi
di Mesir ketika itu, berjalan dengan tenang.Masa belajar pun baik. Hanya berlaku satu kekecohan iaitu Ketika
Presiden Anwar Sadat ditembak sempena Perayaan Hari Tentera pada tahun 1981. Pada
hari itu anak kedua saya lahir. Anwar Sadat kemudian diganti Hosni Mubarak.
UB: Berapa anak?
DHUS: Lapan orang. Tiga lelaki dan lima
perempuan. Hanya anak kedua yang lahir
di Mesir sewaktu menuntut di sana.
UB: Sebagai anak Sabah yang pertama belajar
di Al-Azhar, sebuah universiti yang dianggap tertua di dunia itu, apa perasaan
Datuk ketika itu?
DHUS: Tentulah saya berasa bangga kerana menjadi
anak Sabah pertama belajar di Al-Azhar iaitu pada tahun 1978.Sebelum itu, belum
ada pelajar dari Sabah yang belajar di sana setahu saya. Kemasukan saya ke
Azhar telah membuka pintu kepada pelajar Sabah yang lain. Kemudian saya
menubuhkan Badan Kebajikan Penuntut Sabah.
UB: Siapa rakan sekelas Datuk di sana? Masih
ingat nama mereka?
DHUS: Antara rakan sekelas saya ialah Ustaz Fadhil
Hanafi, mantan ADUN Alor Mengkudu Kedah dan Datuk Haji Jamaludin Mohd Thaher,
Yang Di Pertua Yayasan Dakwah Islamiah Malaysia (YADIM).
UB: Mengapa tidak ramai pelajar dari Sabah
yang belajar di Mesir pada masa itu?
DHUS: Mungkin peluang agak kurang ketika itu,
khususnya dalam bidang pendidikan agama. Lagipula kehidupan agak miskin dan
susah. Kehidupan saya sendiri agak susah.Terpaksa naik basikal dari Bugaya ke
Pekan Semporna sejauh kira-kira lapan batu. Barangkali kerana keadaan hidup
yang serba kekurangan itu menyebabkan kesedaran tentang pentingnya pendidikan
anak-anak kurang. Pada masa itu, tidak banyak sekolah agama seperti
sekarang.Kerana itu tidak ramai yang dapat menjejakkan kaki ke Mesir.
UB: Datuk tidak berasa kekok ketika mula-mula
tiba di Kaherah?
DHUS: Ketika tiba di Kaherah, saya ditempatkan di
asrama pelajar. Saya tidak kekok kerana mudah menyesuaikan diri. Malah saya
pernag satu bilik dengan bekas Mufti Sabah, Sahibussamahah Al Fadhil Datuk Haji
Ahmad Alawi Haji Adenan.
UB: Sewaktu di Mesir, apakah Datuk berpeluang
melawat tempat-tempat menarik di sana? seperti Piramid misalnya?
DHUS:
Kalau Piramid, saya sempat mendaki sampai
ke atas. Alhamdulillah, sepanjang berada di sana, saya sempat berkunjung ke
beberapa tempat menarik di Mesir.
UB: Selalu juga balik ke tanahair?
DHUS: Setiap satu tahun saya balik ke Sabah.Masa itu
yang banyak membantu saya ialah Tan Sri Datuk Harris Mohd.Salleh dan Tun Datuk
Seri Panglima Haji Sakaran bin Dandai.
UB: Selepas Datuk, siapa pelajar Sabah
seterusnya yang belajar di Al-Azhar?
DHUS: Pelajar dari Sabah yang ke Universiti Al-Azhar
ketika itu ialah Datuk Haji Suhaili Said, kini Ahli Dewan Undangan Negeri
(ADUN) Tungku dan Pengerusi Majlis Ugama Islam Sabah (MUIS), Dr.Badrul Amin
Haji Bahron (mantan profesor di Universiti Islam Antarabangsa) kini aktivis
politik, dan Ustaz Haidun Hadi, kini Pengetua SMK Tun Datu Mustapha. Kemudian diikuti oleh Datuk Haji Aidi Moktar
dan rakan-rakannya. Malah saya yang membantu menguruskan kemasukan Ustaz
Suhaili dengan Dr.Badrul Amin. Mereka memang pelajar bijak.
UB: Jauh dari keluarga begitu, bagaimana
Datuk berhubung dengan keluarga?
DHUS: Ketika itu belum ada internet, jauh sekali
facebook atau twitter. Kami berhubung pakai surat atau telegram.
UB: Sebaik pulang ke tanah air, Apa tugas
pertama Datuk?
DHUS: Saya balik ke tanah air pada 1982. Tidak lama
kemudian saya dipanggil oleh Ketua Menteri Sabah, Datuk Harris Mohd.Salleh. Dia
tanya, tuan haji mahu apa? Kemudian beliau
melantik saya sebagai Pegawai Perhubungan Awam MUIS pada 4 April 1983.
Semasa di MUIS, saya pernah juga bertugas sebagai Pegawai Pendaftar Mahkamah,
Pegawai Penguatkuasa, Pegawai Perhubungan Awam.
UB: Kemana selepas itu?
DHUS: Kemudian saya bertukar ke Jabatan Kemajuan
Islam Malaysia (JAKIM). Saya menjadi anak Sabah pertama bertugas di Jakim iaitu
pada 16 Oktober 1993.Di Jakim saya bertugas sebagai Pegawai Dakwah Negeri dan
Pegawai Pentadbir Dari JAKIM, saya berpindah
pula ke Jabatan Hal Ehwal Khas (JASA) pada 16 November 2000. Di JASA, saya
bertugas sebagai Pegawai Penerangan JASA, Penolong Pengarah Bahagian
Pentadbiran dan Kewangan, Penolong Pengarah Bahagian Komunikasi dan Isu,
Penolong Pengarah Bahagian Pembangunan Insan dan Penolong Pengarah Cawangan
Pembangunan Komuniti.
UB: Kalau tak silap, Datuk pernah tubuhkan
Kelab UMNO di luar negara?
DHUS: Sebenarnya saya menjadi ahli UMNO ialah pada
tahun 1975 di cawangan Bagan Tuan Kecil, Butterworth Seberang Perai Pulau
Pinang. Masa itu saya pernah tulis surat ucapkan tahniah kepada Allahyarham Tun
Razak, untuk ucapkan tahniah atas kemenangannya dalam pilihanraya dan beliau
telah berbesar hati membalasnya. Beliau
membalas surat itu dengan tulisan tangan.Ia sangat berharga bagi saya.Ketika
itu UMNO Pulau Pinang dipimpin oleh Datuk Haji Ahmad Badawi iaitu ayah kepada
Tun Abdullah Ahmad Badawi,mantan Perdana Menteri kita. Saya ingat lagi,Ketua
Cawangan ialah Cikgu Abdullah manakala Setiausaha cawangan Cikgu Ismail.
Jadi
ketika berada di Mesir, saya menubuhkan Kelab UMNO di Mesir dan dirasmikan oleh
Tun Musa Hitam, ketika itu Timbalan Perdana Menteri. Perasmian Kelab UMNO itu
ialah pada 5 November 1981. Tun Musa pernah tanya, tuan haji buat apa masuk
UMNO,UMNO bukan ada di Sabah. Saya kata, UMNO InsyaAllah akan masuk ke Sabah
satu hari nanti.Jadi bila UMNO masuk ke sabah pada tahun 1991, Tun Musa telefon
saya.
UB: Sebagai seorang anak Sabah yang berjaya,
apa harapan Datuk kepada anak-anak Sabah dalam pelajaran?
DHUS: Saya berharap kepada semua anak bangsa agar
belajar bersungguh-sungguh kerana hanya
pelajaran dan pengetahuan yang menjamin kebahagiaan hidup di dunia dan akhirat.
Berikan tumpuan kepada pelajaran.
UB: Mungkin ada kata-kata menarik dari Datuk
yang boleh dijadikan pedoman?
DHUS:
Jangan mengalah kepada masalah.Manusia difitrahkan oleh Allah Subhana wa taala
hidup dengan masalah.Barangsiapa dapat selesaikan masalah, itu mendewasakan dan
mematangkan kita. Ingatlah bahawa sesungguhnya masalah tidak akan pergi selagi
kita hidup, yang pergi adalah kita. Oleh itu, jangan mengalah dan jangan
berputus asa.Berjuanglah atasi masalah.
UB: Apa pandangan Datuk terhadap situasi hari
ini?
DHUS: Kita jangan berpecah.Kalau kita berpecah,
pihak lain akan mudah memperkotak katikkan kita. saya juga merasa kesal di atas
isu menghina Rasul yang hangat diperkatakan ketika ini iaitu penerbitan filem
innocent of Muslim yang menimbulkan banyak bantahan dan kemarahan umat Islam
dan isu karikatur menghina nabi. Perkara ini haruslah dijadikan iktibar. kalau
kita berpecah begini, kita akan dipijak bangsa asing.Kita berharap kerajaan
mengambil peranan penting dalam mewujudkan perpaduan. Kita mesti berjuang
menciptakan perpaduan dan keharmonian.Perjuangan kita hari ini adalah untuk
masa depan anak-anak cucu kita.Mereka yang akan menerima faedah jika negara
kita terus.Sebab itu, kita harus meneruskan perjuangan demi kebaikan anak
bangsa.
